เล่นดิน

เย็นย่ำหลังจากเหน็ดเหนื่อยกับภารกิจการงาน เรามาพบกันสัปดาห์ละครั้ง ที่เราได้ย้อนกลับไปรับรู้โลกอันรื่นรมย์เมื่อครั้งเยาว์วัย

ดินเหนียวสีดำเนียนมือ เย็นในสัมผัส เราเริ่มนวดเนื้อดินไล่ฟองอากาศ ทำเป็นเส้น ขดขึ้นเป็นรูป รีดเป็นแผ่น เชื่อมเป็นรูปทรงต่างๆ นานา ตามใจปรารถนา

จากก้อนดินที่ไร้รูปทรง เราเพียรพยายามปั้นมันให้ได้อย่างใจ จินตนาการและความสนุกสนานครั้งวัยซุกซน เหมือนคืนกลับมา โลกแห่งการแก่งแย่งชิงดีและเหลี่ยมเล่ห์มารยาทิ้งไว้ข้างหลัง มีเพียงความปรารถนามุ่งมั่นหลอมรวมลงไปในเนื้อดินละเอียดนุ่มมือ

ทีละรูปๆ ปรากฏต่อเบื้องสายตา หนอนตัวน้อย ผีเสื้อ กาน้ำใบเล็ก ใบไม้ หมู และตุ๊กตารูปเด็กผู้หญิง เราเหมือนจะเป็นผู้สร้าง เป็นผู้กำหนดลิขิตแจกันทรงแปลก ที่เขี่ยบุหรี่ แผ่นเลขที่บ้าน เหล่านี้ล้วนมาจากดินอันไร้รูปทรง ดินซึ่งแผ่ราบห่อหุ้มดาวดวงหนึ่ง ให้สรรพชีวิตได้เติบโตและอยู่อาศัย บัดนี้เรานำมันมาก่อเป็นรูปทรงตามใจปรารถนา

ในห้วงภวังค์หนึ่ง ฉันเห็นมิติรูปทรงของดวงดาวนี้ แปรเปลี่ยนรูปทรงบิดเบี้ยวผิดเพี้ยนออกไปจากเดิม ตุ๊กตาดินปั้นเติบโตและมีชีวิต หนึ่งตัว สองตัว ห้าตัว เจ็ดตัว ร้อยยี่สิบตัว ตุ๊กตาดินปั้นดินขุดดินปั้นตุ๊กตา สี่ร้อยตัว ห้าพันหกสิบแปดตัว ตุ๊กตาดินปั้น ปั้นไก่ ปั้นนก และปั้นแมลง

เมื่อเอารูปดินปั้นออกจากเตาเผานั้น เราได้รู้ว่าสิ่งต่างๆ ที่เราปั้นนั้นหดตัวเล็กลงกับการเผาในอุณหภูมิสูง เนื้อดินเปลี่ยนสีและแกร่งตัวขึ้นผ่านการชุบเคลือบและเผาอีกครั้งหนึ่ง เราพบว่าเนื้อดินเปลี่ยนสภาพมาเป็นของแข็งเช่น หิน ไฟ อานุภาพการเปลี่ยนแปลงที่ชวนพิศวง จากไม้เป็นถ่าน จากถ่านเป็นเถ้า จากดินเป็นหิน

ตุ๊กตาบางตัวแตกเสียรูปทรงในการเผานี้ ก็คงเช่นเดียวกันกับมนุษย์ แตกหักบิ่นร้าวเมื่อต้องผ่านไฟ เครื่องปั้นรูปร่างต่างๆ วางอยู่บนชั้นเหมือนโลกสมมุติ บางชิ้นเป็นสิ่งทดแทน

ในวันสุดท้ายของการเรียน แต่ละคนต่างนำสิ่งที่ตัวเองปั้นกลับ เราต่างชื่นชมในผลงานของตัวเองและของเพื่อนๆ การได้เป็นผู้สร้าง ผู้กำหนด ลิขิตให้ความอิ่มเอิบสุขใจ แม้ว่าจะเป็นเพียงแค่ชั่วครู่ชั่วยามก็ตาม บัดนี้ ดินนุ่มเนียนมือเมื่อยามสัมผัสกำหนดสภาพแน่นอนไปแล้วด้วยมือของเรา

มีเสียงเครื่องปั้นของใครหล่นกระทบพื้นเสียงดังสดใส ชิ้นส่วนกระเบื้องแตกกระจายเกลื่อน... เท่านี้เองสำหรับชีวิตของบางสิ่ง ได้แต่เสียดาย ชิ้นส่วนกระเบื้องแตกเกินจะต่อประกอบได้ รวบรวมมาไว้ด้วยกัน ครั้งหน้าหากจะปั้นเครื่องปั้นอีก อย่าลืมบดเอาเศษกระเบื้องให้เนียนละเอียด ผสมลงในเนื้อดิน เพื่อว่ารูปที่ปั้นมาใหม่จะได้มีความแกร่งยิ่งขึ้นกว่าเดิม

เรืองรอง  รุ่งรัศมี

พิมพ์ครั้งแรก  จากข้างหน้าต่างบ้านชานเมือง  สำนักพิมพ์ทางทอง พ.ศ.2536