แดง ทอง เสียง สี กลิ่น รส มังกรลายกนก ส่องกระจกกรอบลายนาคา

สีแดงและสีทองแต้มแต่งถนนเยาวราชและถนนเจริญกรุงให้คึกคักสดใส บรรยากาศตรุษจีนกำลังมาเยือน ถนนเยาวราชและถนนเจริญกรุงไม่เคยเงียบเหงา ปลายปีตามปฏิทินสุริยคติและปลายปีตามจันทรคติล้วนแต่เป็นช่วงเวลาเดียวกัน คาบเกี่ยวเหลื่อมซ้อน เป็นจุดปลายและรอยเริ่มต่อเชื่อมเกยทับ

ตะวันออกและตะวันตกสัมพันธ์แนบแน่นในชีวิตยุคใหม่ จะลงตัวไม่ลงตัวอย่างไร ขึ้นกับเงื่อนไขหลากหลายของโลกภายในและโลกภายนอกของแต่ละคน

ขนมเค้ก กระดาษกลอนคู่สีแดง (ตุ้ยเหลียน) ปฏิทินเล่มใหญ่แบบฉีกเป็นรายวัน มีวันเดือนปีแบบไทย จีน ฝรั่ง พรั่งพร้อม สุราจีน ทองคำ ซองอั่งเปา ขนมและผลไม้จีน ลานตาพรั่งพร้อมทั้งที่ในร้านและตามแผงลอยริมทาง

สัมผัสบรรยากาศแบบจีนเคล้าไทยให้ได้สีสัน ควรจะเดินไปด้วยเท้า เวลาช่วงบ่ายคล้อยเย็นต่อไปจนถึงมืดค่ำ บรรยากาศคึกคัก ท้องถนนรถมาก แต่ก็เคลื่อนตัวไปได้ ที่จอดรถหายากและค่าจอดแพง เยาวราชวันนี้เสียงมีสีสัน เพลงงิ้วแต้จิ๋วอยู่ในตลับเทปคาสเส็ทและม้วนวิดีโอนิ่งเงียบบนแผงขาย รอคนนำไปเปิดเสียงเจื้อยแจ้วสู่หูของญาติผู้ใหญ่ที่บ้าน ที่ดังลอยมาจากแผงเทปมักเป็นเพลงไทย เพลงฝรั่ง และเพลงภาษาจีนกลาง

โรงภาพยนตร์ถูกทุบทิ้งไปแล้วหลายโรง ตึกใหม่งอกขึ้นมาแทนพร้อมกับธุรกิจแบบใหม่ โรงงิ้วเยาวราชไม่มีงิ้วมาแสดงแล้ว กลายเป็นโรงภาพยนตร์ชั้นสอง ภาพยนตร์จีนเสียงในฟิล์มเลือนหายไปจากถนนเยาวราชและเจริญกรุง ยุคสมัยเปลี่ยนไป เทพนิยายจีนไม่ค่อยคุ้นเคยกับลูกหลานมังกรแห่งลุ่มน้ำเจ้าพระยานัก แต่ไม่เป็นไร ศาลเจ้ายังคงคึกคักในช่วงตรุษจีน เจ้าแม่กวนอิมยังเป็นที่เคารพเลื่อมใส การุณยธรรมยังคงรินไหลอ่อนโยนอยู่ในจิตวิญญาณ

ผ่านจากโรงภาพยนตร์นิวโอเดี้ยน (ปัจจุบันถูกทุบทิ้ง สร้างเป็นตึกสูงไปแล้ว) เดินเลียบไปบนทางเท้า สินค้าจีนยังวางเรียงรายอยู่ในร้านค้า สุราโหงวเกียพ้วยในกระปุกกระเบื้อง สุราเขียวใบไผ่ที่ชื่อคุ้นหูจากวรรณกรรมกำลังภายใน ผู้อยากลิ้มรสควรซื้อกลับไปละเลียดดื่มที่บ้านในคืนที่อากาศหนาว หากว่ามิได้ร่ำดื่มกับญาติมิตรหลายคน ควรหาป้านสุรากระเบื้องตวงแบ่งเท่าปริมาณที่ต้องการ แล้วนำป้านสุราไปนึ่งให้ร้อน สุราจีนหลายประเภทจะให้กลิ่นรสลึกซึ้งหากผ่านความร้อน จอกสุราจีนควรเป็นจอกกระเบื้องเคลือบขาวด้านใน ใบน้อยพอให้ดื่มอย่างคว่ำจอกได้ ละเลียดดื่มอย่างมีสติ ถือกันว่ามีประโยชน์ต่อสุขภาพกาย สนทนากับเพื่อนผู้รู้รสนิยมในยามร่ำดื่มนั้น ก็ให้ความแช่มชื่นต่อจิตใจ

แต่หากไม่มีสุราก็ไม่เป็นไร ปราชญ์โบราณเอื้อนเอ่ยวจีลึกซึ้งไว้ว่า “ยามไร้ดื่มชาทดแทนสุรา” ชาจีนในป้านดินเผาให้กลิ่นรสนุ่มนวลละเมียด จะเป็นป้านขนาดกี่จอก ขึ้นอยู่กับเพื่อนร่วมวงชาว่ามีกี่คน ป้านสองจอก ป้านสามจอก ป้านสี่จอก หรือห้าหกจอก ล้วนแต่ขนาดไม่เกินกำปั้น ต้มน้ำให้เดือด ลดไฟอ่อนหลังจากน้ำเดือนพลุ่งพล่าน หากมีเตาตะเกียงจะยิ่งสะดวกกับการชงชาน้ำถัดๆ ไป น้ำร้อนอุณหภูมิราว 90 องศาเซลเซียส คือน้ำที่เหมาะสำหรับชงชา น้ำแรกนั้นนิยมรินรดเพื่ออุ่นภาชนะ รินน้ำใส่เพียงครู่ก็รินออกรดไปตามถ้วยแต่ละใบ เป็นการล้างฝุ่นผงที่ใบชา และอุ่นกาและถ้วยให้พร้อมขับกลิ่นรสของชา รินชาใส่ถ้วยเวียนทวนเข็มนาฬิกา ให้ชาได้รสเท่ากันทุกถ้วย ไม่ใช่รินไปจนเต็มทีละถ้วย ภาชนะบางชุดมีเหยือกพักชา น้ำชาที่เหลือในป้านให้รินใส่เหยือก แล้วรินดื่มจากเหยือกพักอีกที ไม่นิยมแช่น้ำร้อนในป้านชานานเกินควร เพราะจะเข้มข้นเกินไป และทำให้ใบชาจืดเร็ว

“ยามไร้ดื่มชาทดแทนสุรา” นั้น หมายถึงไม่อาจหาสุรามาร่ำดื่มกับมิตรสหายได้ทันต้องการ ใบชาเลิศรสนั้นหากมิได้ปลูกเอง ราคามิได้ย่อมเยาเลย ชาใบสองหรือชาใบสามที่เก็บก่อนรุ่งอรุณยามวสันต์ฤดูนั้น ว่ากันว่ารสเลิศสมกับราคาชั่งละเรือนหมื่นเรือนแสน ถนนเยาวราชคงหาชาระดับนี้ลิ้มลองได้ยาก นักเลงชาพึงเสาะหาเอาจากแผ่นดินมังกร

แวะไหว้เจ้าแม่กวนอิมที่มูลนิธิเทียนฟ้า ซึมซับน้ำใจเมตตาและหลักแห่งการุณยธรรมของโพธิสัตว์กวนอิมเข้าไว้ในจิตวิญญาณ รักสัตว์โลกรักชีวิต จึงไม่เบียดเบียนทำร้าย ผู้เลื่อมใสบูชาโพธิสัตว์กวนอิม นอกจากจะงดเว้นการรับประทานเนื้อโค กระบือแล้ว ยังพึงปฏิบัติตนในศีลในธรรม พุทธองค์สอนให้กระทำความดี ละเว้นความชั่ว และรักษาจิตให้สะอาดบริสุทธิ์ โพธิสัตว์กวนอิมก็ปรารถนาให้ผู้คนครองธรรมเช่นนั้น

โน่นแน่ะ สีแดง สีทองลานตา ซองอั่งเปาใส่เงินให้ญาติผู้ใหญ่หรือให้ลูกหลานในวันตรุษจีน ประเพณีที่สอนให้รู้จักการให้แนบเนียนลึกซึ้ง ให้เพื่อแสดงความคารวะ ความขอบคุณ และความเอื้ออาทรต่อผู้อาวุโส ให้เพื่อสอนให้รู้ถึงคุณค่าการเก็บออม ให้รู้จักวางแผนการใช้ชีวิต ให้รู้จักหลักเศรษฐศาสตร์สำหรับผู้เยาว์ ให้เพื่อเกื้อกูลแก่ผู้ขาดแคลน โดยผู้รับไม่ต้องกังวลกับการต้องรีบชดใช้ ซองแดงอั่งเปาบรรจุไว้ มิได้เพียงธนบัตร หากแต่ยังมีปรัชญาลึกซึ้งในการครองเรือน ยังคือหลักสังคมวิทยา เศรษฐศาสตร์ จิตวิทยา มานุษยวิทยา และศิลปะแห่งชีวิตอันรื่นรมย์ร่วมกัน

สายสร้อยทอง กำไลข้อมือ แหวน หรือเครื่องประดับทองที่มอบให้เป็นของกำนัลให้ยามตรุษจีนก็มีนัยเช่นนี้ การคล้องสายสร้อยทองคำให้อาก๋งเพื่อนบ้าน บางครั้งก็เผื่อให้ลูกหลานอาก๋งได้แก้ขัดเมื่อยามขัดสน กำไลข้อมือข้อเท้าที่สวมรับขวัญหนูน้อย อาจเพื่อเป็นทุนเมื่อไอ้หนูคิดจะตั้งตัว หรือเพื่อเป็นสินสอดเมื่ออีหนูจะออกเรือนไป

สนใจตุ๊กตากระเบื้องเหล่านั้นไหม ทั้งฮก ลก ซิ่ว หรือเทพแห่งความดีอื่นๆ กวนอู เทพเจ้าแห่งความซื่อสัตย์ จี้กงสอนให้ไปให้เหนือพ้นจากเปลือกของรูปแบบภายนอก ม้านั้นปราดเปรียวย่อมไม่เงื่องหงอยจับเจ่า โผนทะยานไปข้างหน้า นั่นย่อมนำพาชีวิตไปสู่จุดหมายที่ดี

ซื้อผ้าสักชิ้นเพื่อตัดเสื้อผ้าชุดใหม่ในขวบปีใหม่ เอาเครื่องสมุนไพรไปทำอาหารบำรุงร่างกาย ซองแดงสักจำนวนหนึ่ง ทองคำแท้หรือทองอันวาววามจากเครื่องมงคล กลิ่น เสียง สี รส สะท้อนภาพเงาทั้งที่กระจกมีรูป และกระจกไร้รูป กระจกกรอบลายนาคามังกรเลื้อยผ่าน

แว่วดังมาจากหนใดหนอ เสียงกลอง เรือมังกร และคลื่นอันกระฉอกฉานแห่งแม่น้ำเหลือง แม่น้ำฉางเจียง

เรืองรอง  รุ่งรัศมี

พิมพ์รวมเล่มครั้งแรกในหนังสือ มังกรซ่อนลาย แพรวสำนักพิมพ์ พ.ศ.2541