จอมยุทธ

คนวัยสามสิบขึ้นไปจำนวนไม่น้อยในปัจจุบันที่เติบโตมากับการดูภาพยนตร์กำลังภายในของชอว์ บราเดอร์ ควบคู่ไปกับการดูหนังฝรั่งอเมริกันแบบหนังคาวบอย

เรารู้จัก จอห์น เวย์น พร้อมๆ กันเราก็คุ้นเคยกับ หวังหยู่, เดวิด เจียง, ตี้ หลุง, บรู๊ซ ลี เรื่อยมาจนถึงยุคสมัยของเฉินหลง, หงจินป่าว, หลิวเต๋อฮว๋า, เหลียงเฉาเหว่ย

เรามีภาพประทับของ “จอมยุทธ” แจ่มชัดอยู่ในใจ และอย่างแฝงเร้นได้กลายเป็นอุดมคติลึกๆ ในใจของเรา

ความคิดในการ “พิชิตคนพาล อภิบาลคนดี” เข้ากันได้อย่างแนบสนิทกับอุดมคติวัยเยาว์ เราต่างรักเสียงเพลง เกลียดการดูถูกเหยียดหยาม มีความใฝ่ฝันถึงความเป็นธรรม และชีวิตมีความโดดเดี่ยวเปลี่ยวเหงา

เราเคยชอบใส่เสื้อพิมพ์รูป เช กูวารา, ไว้ผมและใส่แว่นอย่างเซอร์ปีโก้ เราชอบนุ่งกางเกงยีนส์, ประทับใจในบทเพลงของบ๊อบ ดีแลน, พอล ไซมอน ฯลฯ ในยุคสมัยของเรา

มาถึงวันนี้ เราถูกคนหนุ่มสาวที่ชื่นชมแอ๊ด คาราบาว, หงา คาราวาน ตัดพ้อต่อว่า และถามถึงอุดมคติด้วยความไม่วางใจสนิท เราอาจเจ็บปวด ไม่พอใจ และลึกกว่านั้น เรารู้สึกเปลี่ยวเหงา

หากชีวิตเป็นหนังกำลังภายใน นี่คือฉากที่จอมยุทธต่างวัยได้มาพบกัน เป็นฉากหนังที่ผู้กำกับต้องใช้ฝีมือแสดงออกถึงมิติซับซ้อนของตัวละคร

เมื่อจอมยุทธต่างวัยได้มาพบกัน สองฝ่ายมีความผูกพันซ่อนลึก มีความชื่นชม มีความขมขื่น มีความคาดหวัง และสำหรับจอมยุทธวัยหนุ่มผู้ทระนง เขามีความท้าทายแฝงในแววตา ฝ่ายที่แก่กว่ามีความเจ็บปวด มีความเปลี่ยวเหงา อย่างช้าๆ ธาตุแห่งจอมยุทธค่อยๆ เผยตัวขึ้นมา ทั้งสองฝ่ายต่างจ้องมองกัน

ประกายกระบี่พริ้วพรายในแถวอักษร บนหน้ากระดาษ เราต่างร่ายรำเพลงอาวุธ พิทักษ์ความฝันวัยหนุ่มของเรา

เป็นการสัประยุทธ์ด้วยความเอื้ออาทรที่ยากหลีกเลี่ยง

จอมยุทธที่แท้นั้นยากจะเลี่ยงการสัประยุทธ์นี้ได้

หากแต่กระบี่เมื่อชักออกมา คมของมันย่อมต้องบาดเนื้อ

แล้วมีบาดแผลจะเป็นไรไปเล่า ในเมื่อบาดแผลนั้นคืออาภรณ์ของชีวิต

มีแต่อาภรณ์ที่มิได้สวมใส่เท่านั้นที่จะยังคงสภาพของเมื่อแรกเริ่ม แม้กระนั้น สีสรรพ์และเส้นใยของเนื้อผ้าก็เปลี่ยนแปลงไปกับกาลเวลา เสื้อผ้าในตู้อาจแลดูสวย แต่ก็มิได้ให้ความอบอุ่นแก่ผู้เป็นเจ้าของ และเสื้อผ้าบางตัวเมื่อนำมาสวมใส่แล้ว แม้จะมิได้ให้ความอบอุ่นเท่าที่ควร หรือไม่พอดีตัว แต่ก็มิได้หมายความว่า คนทุกคนจะทิ้งเสื้อผ้าที่ใส่ไม่อุ่นและไม่พอดีตัวเสมอไป

โดยเฉพาะกับเสื้อผ้าที่เขาแสวงหาใฝ่ฝัน ต่อสู้ดิ้นรนเพื่อไขว่คว้ามา

กาลเวลาทำให้เส้นผมของคนเราหงอกขาว

กาลเวลาทำให้ความคิดผู้คนสุกงอม

และกาลเวลาก็ทำให้ความคิดผู้คนหงอกขาว

ทำให้ผลไม้บางผลปลิดจากขั้วเหมือนกัน

เพียงแต่ใครจะเป็นคนไหนเท่านั้น ใครจะปลิดจากขั้ว ใครจะสุกงอม ใครจะเปลี่ยนไป หรือใครจะแน่วแน่มั่นคง มิใช่คำตอบง่ายๆ ที่ใครจะด่วนสรุปลงได้

ชีวิตยังมีวันเวลาข้างหน้าทอดยาวอยู่ ในการก้าวไปแต่ละฝีก้าว สิ่งต่างๆ เปลี่ยนแปลงไปอยู่เสมอ ทั้งตัวเอง สภาพแวดล้อม และจุดยืนทางความคิด

แต่มนุษย์ยังมีสิ่งเร้นลับอีกสิ่งหนึ่ง คือธาตุแท้และจิตวิญญาณแห่งตัวตน มันจะเผยตัวออกมาในมิติที่เหนือหยั่งคาด พวยพุ่งเป็นพลังชีวิต เสมือนดอกไม้ผลิบาน

และก็ใช่ว่าดอกไม้ชีวิตของคนเราจะผลิบานได้เพียงครั้งเดียว เพียงแต่ดอกไม้ชีวิตมิได้ดอกโตทุกดอก มิได้มีสีสรรพ์สวยงามทุกดอก

บางครั้ง เมื่อวันเวลาผ่านไป ดอกไม้บางดอกที่เคยบานในชีวิตของเรา ก็อาจจะทำให้เราครุ่นคิด ไตร่ตรอง กระทั่งบางครั้งและบางคน อยากจะปฏิเสธในดอกไม้ดอกนั้น บางครั้งเรามองไม่เห็นเพราะดอกไม้นั้นเล็กเกินไป

นั่นก็เป็นเพียงดอกไม้ที่เคยบานเมื่อวันเก่าก่อน มันยังคงมีภาพประทับอยู่ มันเคยคงอยู่ แต่วันนี้ มันยังคงอยู่อีกหรือ อาจใช่ และอาจไม่ใช่ แต่ที่สำคัญกว่านั้น คือ ต้นไม้ชีวิตต้นนั้นของเรา ยังมีอยู่ในวันนี้ของชีวิตของเราหรือไม่

จอมยุทธนั้น ไม่ใช่ผู้ที่จะหยุดวันเวลาหรือยุคสมัยเอาไว้ได้ เขาอยู่ในกาลเวลา ดำเนินชีวิตไปในความเคลื่อนไปของโลกและสังคม ประสบการณ์การเรียนรู้ย่อมส่งผลสะเทือนต่อกระบวนคิด กระทั่งกระบวนการดำเนินชีวิตของเขา นั่นย่อมเป็นสิ่งธรรมดาของสามัญบุรุษ และจอมยุทธในด้านหนึ่งนั้น ก็คือสามัญบุรุษเช่นนี้ เพียงแต่เขาสามารถรักษาจิตวิญญาณแห่งจอมยุทธของเขาไว้ ตราบชั่วอายุขัยของตน

แน่นอน จอมยุทธย่อมรู้ว่า การรักษาจิตวิญญาณเช่นนี้ไว้ ย่อมทำให้ชีวิตต้องอยู่ในความโดดเดี่ยวขมขื่นบ้าง หากแต่เขาก็ยินดี

ใครเล่าจะเป็นผู้บอกว่า ผู้ใดเปลี่ยนไป ผู้ถามและผู้ตอบต่างก็เปล่าเปลี่ยว เจ็บปวด เฉกกัน

ในประกายกระบี่ที่พริ้วพราย ในหยาดโลหิตที่หลั่ง มีความอบอุ่น มีความอาทร

นี่คือความหวัง และความงดงามของชีวิตมิใช่หรือ 

เรืองรอง  รุ่งรัศมี

1994

ตีพิมพ์ครั้งแรกในคอลัมน์ กิ่งไผ่และดวงโคม ผู้จัดการปริทรรศน์ พ.ศ.2537ก